NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
النُّفَيْلِيُّ
حَدَّثَنَا مَخْلَدُ
بْنُ يَزِيدَ
حَدَّثَنَا
عُثْمَانُ
بْنُ وَاقِدٍ
الْعُمَرِيُّ
عَنْ أَبِي نُصَيْرَةَ
عَنْ مَوْلًى
لِأَبِي
بَكْرٍ
الصِّدِّيقِ
عَنْ أَبِي بَكْرٍ
الصِّدِّيقِ
رَضِيَ
اللَّهُ
عَنْهُ قَالَ
قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
مَا أَصَرَّ
مَنْ اسْتَغْفَرَ
وَإِنْ عَادَ
فِي
الْيَوْمِ
سَبْعِينَ
مَرَّةٍ
Ebû Bekir es-Sıddîk
(r.anha)'den; demiştir ki: Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:
"İstiğfar eden
kimse, günde yetmiş kere (günahı) tekrar etse bile, günahta ısrar etmiş
sayılmaz."
İzah:
Tirmizî, deavât
Hadis-i şerif bir günâh
işlediği takdirde, peşinden tevbe istiğfar eden bir kimsenin, günahı tekrarlasa
bile günahta ısrar etmiş hükmünde olmayacağını bildiriyor. Buradaki
"günahın yetmiş kere tekrarlanması..." sayı ifade etmek için değil,
çokluğa işaret içindir. İstiğfar, Allah'tan bağış dilemek mânâsına gelir.
Günahta ısrar etmiş
sayılmama mü'minler için büyük bir nimettir. Çünkü bazı günahlarda ısrarın
Allah'ın affından mahrumiyeti gerektireceği şeklin-' de tehditler bulunduğu
gibi, küçük günahlarda ısrarın, onu büyük günah hâline getireceğini belirten
haberler de vârid olmuştur. İşte günahtan sonraki istiğfar, günahı bu duruma
düşmekten kurtarır.
îbn Ebi'd-Dünya'nın
rivayet ettiği bir hadiste günahta ısrar ettiği halde istiğfar edenin, Allah'ın
âyetleriyle alay etmiş gibi olduğu belirtiliyor. Buna göre iki hadis arasında
bir tezadın olduğu hissi doğuyor. Gazzâîî, günahta ısrarla birlikte Allah'ın
âyetleri ile alaya benzetilen istiğfarın, kalbin haberi olmadan dil ile
söylenen estağfirullah sözü olduğunu ve bunun hiç bir değeri bulunmadığını
söyler. Rabiatü'l-Adeviyye de "Bizim istiğfarımız bir çok istiğfara
muhtaçtır" derken, aynı şeyi kast etmiştir. Yine Gazali'nin ifadesine
göre üzerinde durduğumuz hadisteki istiğfar kalb ile samimiyetle yapılan
istiğfardır.
Şunu da belirtmek
gerekir ki, birbirine zıt gibi görünen bu hadislerin ikisinin de senedi
zayıftır. Üzerinde olduğumuz hadis için Tirmizî "Garib bir hadistir. Onu
sadece Ebu Nusayrâ'mn hadisi olarak biliyoruz. Senedi kuvvetli değildir"
demiştir. Diğer hadis için de Irakî "Senedi zayıf" tabirini kullanmıştır.
İstiğfarın önem ve
faziletine dair vârid olan hadisler, sayılamayacak kadar çoktur. Burada bu
hadislerin bir kısmı gelecektir. Diğerlerine de yeri geldikçe açıklamalarda
işaret edilecektir.